भारतातील राज्ये आणि राजधान्या Capitals of States

“भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधान्या” Capitals of States हा विषय स्पर्धा परीक्षांच्या दृष्टीने खूप महत्त्वाचा आहे. खाली त्याचे महत्व थोडक्यात दिले आहे.
📌 महत्त्व का आहे?
- स्थूल सामान्य ज्ञानाचा भाग (Static GK):
- राज्ये आणि राजधान्यांबद्दल प्रश्न अनेक वेळा विचारले जातात.
- या माहितीमध्ये फारसा बदल होत नाही, म्हणून ती एकदा लक्षात ठेवली की उपयोगी पडते.
- प्रश्नसंचामध्ये वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:
- राज्य व राजधानी जुळवा
- राज्य व त्याचे भौगोलिक वैशिष्ट्ये
- नवीन राज्य / राजधानीसंबंधी बदल (उदा. तेलंगणा – हैदराबाद)
- राज्यांच्या विशेषता (उदा. केरळ – साक्षरतेत पहिला क्रमांक)
- सर्व स्पर्धा परीक्षांमध्ये उपयुक्त:
- MPSC (राज्य सेवा, गट क, गट ड)
- UPSC (Prelims मध्ये Static GK साठी)
- SSC, Railway, Bank, Talathi, Police भरती इ.
- नकाशा-आधारित प्रश्नांसाठी आधारभूत माहिती:
- राज्य कोणत्या भागात आहे (उत्तर/दक्षिण/पूर्व/पश्चिम)
- शेजारील राज्ये, समुद्रकिनारा असलेली राज्ये इ.
- चुकवू नये असा भाग:
- अनेकदा सरळ-सोपे प्रश्न असतात, पण गोंधळ होऊ शकतो (उदा. चंदीगड ही हरियाणा आणि पंजाब दोघांची राजधानी आहे).
- अशा प्रश्नांत चूक झाल्यास नकारात्मक गुण लागतात.
🎯 तयारी कशी करावी?
- एक राज्य-राजधानी यादी तयार ठेवा.
- नकाशा पाहून भौगोलिक स्थाने लक्षात ठेवा.
- दर आठवड्याला एकदा पुनरावलोकन करा.
- Mock tests व प्रश्नपत्रिका सोडवा.
Capitals of States In India-राज्ये आणि राजधान्या
| विभाग | अनु . क्र . | राज्य | राजधानी |
| उत्तरेतील राज्ये | 1 | हिमाचल प्रदेश | शिमला |
| 2 | पंजाब | चंदीगड | |
| 3 | उत्तराखंड | डेहराडून | |
| 4 | हरियाणा | चंदीगड | |
| 5 | उत्तर प्रदेश | लखनऊ | |
| 6 | बिहार | पाटना | |
| 7 | राजस्थान | जयपूर | |
| मध्य भारतातील राज्ये | 8 | गुजरात | गांधीनगर |
| 9 | मध्यप्रदेश | भोपाळ | |
| 10 | झारखंड | रांची | |
| 11 | पश्चिम बंगाल | कोलकाता | |
| 12 | महाराष्ट्र | -मुंबई | |
| 13 | छत्तीसगड | रायपूर | |
| 14 | ओडिशा | भुवनेश्वर | |
| 15 | गोवा | पणजी | |
| 16 | तेलंगाना | हैदराबाद | |
| दक्षिण भारत | 17 | कर्नाटक | बेंगलोरु |
| 18 | आंध्र प्रदेश | हैदराबाद | |
| 19 | केरळ | तिरुअनंतपुरम | |
| 20 | तमिळनाडू | चेन्नई | |
| पूर्वोत्तर विभाग | 21 | सिक्किम | गंगटोक |
| 22 | मेघालय | शिलोंग | |
| 23 | आसाम | दिसपुर | |
| 24 | अरुणाचल प्रदेश | इटानगर | |
| 25 | नागालँड | कोहिमा | |
| 26 | मनिपुर | इंफाल | |
| 27 | त्रिपुरा | अगरतळा | |
| 28 | मिझोराम | आईझोल | |
| केंद्र शासित प्रदेश | 29 | अंदमान आणि निकोबर द्वीप समूह | पोर्ट ब्लेअर |
| 30 | चंदिगड | चंदिगड | |
| 31 | जम्मू आणि काश्मिर | श्रीनगर आणि जम्मू | |
| 32 | लडाख | श्रीनगर आणि जम्मू | |
| 33 | दीव आणि दमन | दमन | |
| 34 | दादरा नगर हवेली | सिलवासा | |
| 35 | दिल्ली | दिल्ली | |
| 36 | पोंडेचरि | पोंडेचरि |
हे वाचा – भारताचा भूगोल आणि विशेष ,भारताचे भौगोलिक स्थान आणि राष्ट्रीय प्रतीके